Kamuoyuna;
Bazı sivil toplum kuruluşlarının cinsel ilişki korkusu ve kaygısı olarak bilinen vajinismus ve cinsel tedavi uygulamaları hakkında başlattığı tartışmalar hakkında Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED) ve Jineseksoloji Derneği olarak biz de kurumsal görüşlerimizi paylaşmak istiyoruz.
Amerikan Psikiatri Birliği’nin 2013 yılında yayınladığı “Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı – 5”de; vajinusmus ve ağrılı cinsel ilişkiyi (disparoni) aynı başlık altında tanımlayarak “Cinsel Organlarda ve Pelviste Ağrı ve İçe Girme Bozukluğu” olarak sınıflandırmıştır. Ancak buna rağmen genel kabul gören tanım “Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu” olmuştur.
Başta psikiyatri, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ve aile hekimleri olmak üzere, ülkemizdeki hiçbir uzmanlık alanının mevcut “çekirdek müfredatı kapsamında” (TUKMOS) eğitim almış bir hekimin, “dünya standartlarında” Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu’na cinsel terapi veya medikal tedavi uygulamalarını tek başına yapması mümkün değildir. Çünkü ülkemizde verilen psikiyatri, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı ve aile hekimliği eğitim müfredatlarında Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu tedavisine yönelik olarak yeterli ve dünya standartlarında bir eğitim programı ve uygulaması yoktur. Bunun doğal sonucu olarak psikiyatri, kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ve aile hekimleri Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği (CİSED)’nin kongre ve kurslarına katılarak bu eksikliklerini gidermektedirler.
Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu psikolojik ve/veya organik kökenli bir cinsel işlev bozukluğudur. Bu nedenle kadın hastalıkları ve doğum uzmanı tarafından hasta muayene edilmeden Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu tanısının konulması mümkün değildir. Dahası organik bir nedene bağlı Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu olan bir olguya cinsel terapi veya medikal tedavi adı altında psikiyatrik ve psikolojik tedavi uygulamak etik ve ahlaki değildir.
Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu multidisipliner bir yaklaşım gerektiren bir cinsel işlev bozukluğu olup tanı ve tedavisinde sadece psikiyatri uzmanın tek yetkili ve sorumlu olduğunu söylemek zamanın ruhuna aykırı olup bilimsel olarak da etik değildir. Ayrıca ülkemizdeki cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış psikiyatri uzmanlarının sayısının azlığı ve psikiyatri polikliniklerimizin yoğunluğu göz önüne alındığında, “Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu’nun tedavisini sadece psikiyatri hekimleri yapar” demek, binlerce çifti bu hastalığa mahkum etmek, cinselliğin yaşanmadığı bir evliliğe, aile içi şiddete, aldatmalara ve boşanmalara davetiye çıkartmak demektir ve bu tutum Türk aile yapısına telafisi imkansız zararlar verebilir.
Cinsel işlev bozuklukları kliniklerine başvuran her on kadından birinde görülen ve sık karşılaşılan bir cinsel işlev bozukluğu olan Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu, dünya standartlarında cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış psikiyatrist, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ve aile hekimi tarafından uygulanılacak cinsel terapi ve medikal tedaviler ile kolaylıkla tedavi edilebilir. Hekim olmayan ama yine dünya standartlarında cinsellik, cinsel terapi ve cinsel danışmanlık eğitimi almış ruh sağlığı profesyonelleri de bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanının muayenesi ile kızlık zarı veya vajinal anomalileri içeren organik patolojiler ekarte edildikten sonra Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu yaşayan çiftlere cinsel terapi veya cinsel danışmanlık uygulayabilirler.
Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu, “tanı koyma”, “formülasyon yapma”, “cinsel terapi”, “medikal tedavi” ve “cinsel danışmanlık” uygulama konularında istismara açık bir alan olması nedeniyle hastaların veya danışanların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Cinsel sağlık alanında çalışmalarda bulunan uluslararası ve ulusal kuruluşların güncel ve bilimsel görüşlerine göre “hekim olmayan ruh sağlığı profesyonelleri yeterli eğitimleri ve süpervizyonu aldıkları takdirde bir hekim tarafından organik patolojisi olmadığı tespit edilen olgulara cinsel terapi ve cinsel danışmanlık yapabilir” şeklindeki önerileri ülkemizdeki mevcut yasalarla uyumsuzluk göstermektedir. Cinsel sağlık alanında yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış olan psikiyatri hekimleri mevcut çalışma koşullarına göre hem “cinsel terapi” hem “cinsel bozuklukların medikal tedavisi” hem de “cinsel danışmanlık” uygulayabilirler. Yine yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi almış jinekoloji hekimleri “cinsel tedavi” adı altında sadece “cinsel bozuklukların medikal tedavisi” ve “cinsel danışmanlık” yapabilir. Hekim olmayan ruh sağlığı profesyonelleri ise yeterli ve gerekli cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedaviler eğitimi ile sadece “cinsel danışmanlık” yapabilirler.
Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu ile başvuran bir hastada psikiyatristler ruhsal değerlendirme yaparlar ve organik incelemelerde bulunurlar. Psikiyatrist bedensel veya organik bir patolojisi olduğunu düşündüğü bireyi jinekoloji veya gerekli olan diğer uzmanlık dallarına yönlendirmelidir ve birlikte çalışma yollarını denemelidir, çünkü cinsel sağlık alanı multidisipliner bir alandır. Aynı şekilde bir jinekolog da psikiyatrik bir bozukluğu olduğunu düşündüğü bir bireyi psikiyatriste, psikolojik veya ilişkisel sorunları olan bir bireyi de yine özel eğitim almış bir psikiyatriste veya hekim olmayan bir ruh sağlığı profesyoneline yönlendirmelidir. Ancak unutulmamalıdır ki kadın cinsel sağlığında jinekologlar genellikle ilk başvurulan ve Genito-Pelvik Ağrı veya Penetrasyon Bozukluğu'da olmazsa olmaz olan jinekolojik muayeneyi yapma hakkına sahip olan ve genital anatomiye hâkim olan hekimlerdir.
Son dönemde aile sağlığı ve mutlu ailelerimizin sayısını arttırma konusunda sayın Cumhurbaşkanımızın ve ilgili bakanlıklarımızın koruyucu, önleyici ve sağaltıcı çalışmaları hassasiyetle yürüttüğünü bilmekteyiz. Ancak buna rağmen Genitopelvik Ağrı ve Penetrasyon Bozukluğu’na yönelik, hem hekimlerce hem de hekim olmayan ruh sağlığı profesyonellerince yapılan etik ve bilim dışı uygulamaları da üzülerek izlemekteyiz. CİSED ve Jineseksoloji Derneği olarak bu durumdan rahatsızlık duymaktayız. Cumhurbaşkanlığımızın ve Sağlık Bakanlığımızın bu konuda gereken yasal düzenlemeleri bir an önce yapması gerektiğine inanıyoruz, bu amaçla sürecin paydaşları olarak ülkemizde karar alıcı kurumlarla her türlü işbirliğine ve yürütülen çalışmalara katkıda bulunmaya hazırız.
Yukarıdaki gerekçeler nedeniyle; psikiyatri, kadın hastalıkları ve doğum uzmanlığı, aile hekimliği, psikoloji ve psikolojik danışmanlık gibi tıp dışındaki ruh sağlığı alanında eğitim veren fakültelerin de çekirdek eğitim müfredatlarına cinsellik, cinsel terapi ve cinsel tedavilerle ilgili dünya standartlarında müfredat eklenilmeli, mevcut müfredat gözden geçirilmeli ve ülkemizde bir an önce “Cinsel Sağlık Bilimi” veya “Seksoloji” adı altında ayrı bir uzmanlık alanı kurulmalıdır. Vakit kaybetmeksizin “Cinsel Tedavi Uzmanı”, “Cinsel Terapist”, “Seksolog” veya “Cinsel Danışman” veya “Cinsel Eğitmen” adı altında yeni unvanlar tanımlanmalıdır.
Saygılarımızla…
CİNSEL SAĞLIK ENSTİTÜSÜ DERNEĞİ (CİSED) & JİNESEKSOLOJİ DERNEĞİ (JİNESEKS)
www.cised.org.tr & www.jineseks.org
